De Bijbel zegt dat het de duivel (of Satan) in de vorm van een slang was die Adam en Eva tot zonde verleidde en hun val veroorzaakte. Maar dit roept een belangrijke vraag op: waarom schiep God een ‘slechte’ duivel (wat ‘tegenstander’ betekent) om Zijn goede schepping te verderven?
Lucifer – De stralende
In feite zegt de Bijbel dat God een krachtige, intelligente en prachtige geest schiep die de voornaamste onder alle engelen was. Zijn naam was Lucifer (wat ‘Schijnende’ betekent) – en hij was erg goed. Maar Lucifer had ook een wil waarmee hij vrij kon kiezen. Een passage in Jesaja 14 vermeldt de keuze die hij maakte:
12 Morgenster, zoon van het ochtendlicht, wat ben je diep gevallen!
Jesaja 14:12-14
Jij die over de volken heerste, bent neergeslagen.
13 En je dacht nog wel: ‘Ik zal opstijgen naar de hemel,
en hoog boven de sterren[a] van God mijn troon neerzetten.
Ik zal op mijn troon zitten op de berg
waar de engelen voor de troon van God samenkomen,
ver in het noorden.
14 Ik zal hoog boven de wolken op mijn troon zitten.
Ik zal net zo machtig zijn als de Allerhoogste God.’
Lucifer stond, net als Adam, voor een beslissing. Hij kon aanvaarden dat God God was, of hij kon ervoor kiezen zijn eigen ‘god’ te zijn. Uit zijn herhaalde ‘Ik wil’ blijkt dat hij ervoor koos God te trotseren en zichzelf tot ‘Allerhoogste’ te verklaren.
Een passage in Ezechiël geeft een parallelle beschrijving van de val van Lucifer:
13 U woonde in Eden, de tuin van God.
Ezechiël 28:13-17
U was helemaal bedekt met allerlei edelstenen:
sardis, topaas, diamant,
turkoois, sardonyx, jaspis,
saffier, robijn, smaragd.
Al die stenen waren met gouden zettingen op u vastgezet.
Op de dag dat u gemaakt werd, werden ze voor u gemaakt.
14 Ik had u een taak gegeven: u was een beschermende engel.
Ik had u een plaats gegeven op mijn heilige berg.
U mocht tussen de vurige stenen komen.
15 Vanaf de dag dat Ik u maakte, leefde u zoals Ik het wil.
U was volmaakt.
Totdat u op een dag slecht werd.
16 Want doordat u zo rijk werd, kreeg het kwaad u in zijn macht.
U leefde niet langer zoals Ik het wil.
Daarom stuurde Ik u weg van mijn heilige berg.
U, beschermende engel, mocht niet langer tussen de vurige stenen komen.
17 U was er trots op geworden hoe prachtig u er uitzag.
Daardoor verloor u uw wijsheid.
Ik wierp u neer op de aarde.
Koningen van andere landen liet Ik zien hoe het slecht met u afliep.
Lucifers schoonheid, wijsheid en macht – al het goede dat God in hem geschapen heeft – leidde tot trots. Zijn trots leidde tot zijn rebellie, maar hij verloor nooit iets van zijn macht en capaciteiten. Hij leidt nu een kosmische opstand tegen zijn Schepper om te zien wie God zal zijn. Zijn strategie was om de mensheid te mobiliseren om zich bij hem aan te sluiten. Hij deed dit door hen te verleiden tot dezelfde keuze die hij maakte: autonoom worden van God en Hem uitdagen. De kern van Adams verleiding was dezelfde als die van Lucifer. Het werd alleen anders gepresenteerd. Ze kozen er allebei voor om ‘god’ voor zichzelf te zijn.
Satan – werkt via anderen
De passage in Jesaja spreekt over de ‘Koning van Babylon’ en de passage in Ezechiël spreekt over de ‘Koning van Tyrus’. Maar uit de gegeven beschrijvingen blijkt duidelijk dat ze niet met mensen spreken. Het ‘Ik wil’ in Jesaja beschrijft iemand die als straf op de aarde wordt geworpen omdat hij zijn troon boven die van God wil plaatsen. De passage in Ezechiël spreekt over een ‘engelachtige bewaker’ die ooit in Eden en de ‘berg van God’ woonde. Satan (of Lucifer) plaatst zichzelf vaak achter of via iemand anders. In Genesis spreekt hij door de slang. In Jesaja regeert hij via de koning van Babylon, en in Ezechiël bezit hij de koning van Tyrus.
Waarom kwam Lucifer in opstand tegen God?
Maar waarom wilde Lucifer de almachtige en alwetende Schepper uitdagen? Een deel van ‘slim’ zijn is weten of je je tegenstander wel of niet kunt verslaan. Lucifer heeft misschien macht, maar dat zou nog steeds onvoldoende zijn om Zijn Schepper te verslaan. Waarom alles verliezen voor iets dat hij niet kon winnen? Ik zou denken dat een ‘slimme’ engel zijn beperkingen tegenover God zou hebben onderkend – en zijn opstand zou hebben tegengehouden. Dus waarom deed hij dat niet?
Maar bedenk dat Lucifer alleen door geloof kon geloven dat God Zijn almachtige Schepper was – hetzelfde als voor ons. De Bijbel suggereert dat God engelen schiep tijdens de scheppingsweek. Een passage in Job vertelt ons bijvoorbeeld:
38 Toen antwoordde God Job vanuit een onweer. Hij zei:
Job 38:1
4 Waar was jij, toen Ik de aarde maakte?
Job 38:4
Vertel dat eens, als je zo wijs bent!
7 Toen de aarde werd gemaakt,
Job 38:7
juichten en jubelden de engelen.
Stel je voor dat Lucifer ergens in het universum werd geschapen en bewust werd tijdens de scheppingsweek. Het enige dat hij weet is dat hij nu bestaat en zelfbewust is. Ook een ander Wezen beweert dat Hij Lucifer en het universum heeft geschapen. Maar hoe weet Lucifer dat deze bewering waar is? Misschien was deze zogenaamde schepper in de sterren ontstaan, net voordat Lucifer ontstond. Omdat deze ‘schepper’ eerder op het toneel verscheen, was hij (misschien) machtiger en (misschien) beter geïnformeerd dan Lucifer. Maar misschien ook niet. Misschien zijn zowel hij als de ‘schepper’ tegelijkertijd ontstaan. Lucifer kon alleen Gods Woord aan hem aanvaarden dat Hij hem had geschapen, en dat God zelf eeuwig en oneindig was. Maar in zijn trots koos hij ervoor om in plaats daarvan zijn fantasie te geloven.
goden in onze gedachten
Misschien betwijfel je of Lucifer kon geloven dat zowel hij als God (en de andere engelen) zomaar tot bestaan kwamen. Maar dit is hetzelfde basisidee achter het nieuwste denken in de moderne kosmologie. Er was een kwantumfluctuatie van niets, en uit deze fluctuatie ontstond vervolgens het universum. Dat is de essentie van moderne kosmologische theorieën. In wezen moet iedereen – van Lucifer tot Richard Dawkins en Stephen Hawkings tot jij en ik – door geloof beslissen of het universum op zichzelf staat of is geschapen en onderhouden door een Schepper-God.
Met andere woorden: zien is niet geloven. Lucifer had God gezien en met hem gesproken. Maar hij moest nog steeds ‘door geloof’ aanvaarden dat God hem had geschapen. Veel mensen zeggen dat als God gewoon aan hen zou ‘verschijnen’, ze zouden geloven. In de Bijbel zagen en hoorden veel mensen God echter, maar geloofden Hem nog steeds niet op Zijn woord. Alleen ‘zien’ heeft nooit tot vertrouwen geleid. De kwestie was of zij Zijn Woord over Hemzelf en zichzelf zouden aanvaarden en vertrouwen. De val van Lucifer komt hiermee overeen.
Wat doet de Duivel vandaag?
Volgens de Bijbel heeft God dus geen ‘slechte duivel’ geschapen, maar een mooi, krachtig en intelligent engelachtig wezen. Uit trots leidde hij een opstand tegen God – en daarbij werd hij verdorven. Toch behoudt hij zijn oorspronkelijke pracht. Jij, ik en de hele mensheid zijn onderdeel geworden van het strijdtoneel in deze strijd tussen God en zijn ‘tegenstander’ (duivel). De strategie van de duivel gaat niet over het dragen van sinistere zwarte mantels zoals ‘Black Riders’ in Lord of the Rings . Ook legt hij geen kwade vloeken over ons uit. In plaats daarvan probeert hij ons te misleiden van de verlossing die God tot stand heeft gebracht in de dood en opstanding van Jezus. Zoals de Bijbel zegt:
14 Maar dat is niets vreemds. Want de duivel zélf doet alsof hij een engel van het licht is. 15 Dan is het niet vreemd dat zijn dienaren ook doen alsof ze dienaren van de waarheid van God zijn. Maar aan het eind zullen ze hun verdiende loon krijgen voor wat ze doen.
2 Corinthiërs 11:14-15
Omdat Satan en zijn dienaren zich kunnen voordoen als ‘licht’ worden we gemakkelijker voor de gek gehouden. Misschien is dit de reden waarom het Evangelie altijd tegen onze instincten en tegen alle culturen lijkt in te gaan.